Pirinioaldea

Gainontzeko zonalde klimatikoak ikusi

Pirinioek Nafarroako ipar-ekialdea hartzen dute, eta bertan dago gure lurraldean goragunerik handiena, Huesca eta Frantzia arteko mugan, Hiru Erregeen Mahaia, itsas mailaren gainetik 2.433 m dituena. Zonalde klimatiko honek barnean hartzen ditu piriniar ibarretako ipar zatiak, Esteribartik hasita (mendebaldean) eta Huescako mugaraino (ekialdean), esan bezala hego zatiak ezik.

Bertako klimaren ezaugarriak kantauriar ibarretako klimarenak baino kontinentalagoak dira, itsasotik urrunago dagoelako eta lurraldearen altitudea handiagoa delako. Köppen-en arabera Ozeanikoa edo Cfb: Mendebaldar kostaldeko itsasaldeko klima mota izaten jarraitzen du, kasu honetan neguak hotzagoak badira ere. Gailurrik garaienetan litekeena da klima azpialpetarra edo Dfb: Klima kontinentala, uda freskoekin ematea, negu oso hotz eta elurteekin.

Landareria pagoek (Fagus sylvatica), izeiek (Abies alba) eta pinu gorriek (Pinus sylvestris) osatzen dute; eta eremu azpialpearrean pinu beltzak (Pinus uncinata) eta belardiak ematen dira. Erabilerei dagokienez, udako larreak eta baso ondoko belardiak nagusi dira.

Ikusi sailkapen klimatikoak

Espartza-Zaraitzuko grafiko klimatikoak balio du zona honen ezaugarriak adierazteko.

Belagoako aterpea

Zona klimatiko honi buruz hau esan dezakegu labur: iparraldetik hegoaldera, altitudeak beherantz egin ahala prezipitazioak gero eta urriagoak eta tenperaturak gero eta beroagoak dira. Nabarmendu behar da, Pirinioetako mendikatea ekialdetik mendebaldera doana, iparraldetik datozen lainoentzat oztopo handia dela. Horregatik hegoaldeko isurialdea frantziar isurialdea baino euri gutxiagoko eta eguzkitsuago da, eta udan plubiositateak nabarmen behera egiten du. Nafarroako Pirinioetan urtean metatutako prezipitazioa 2.200 l/m²-tik 1000 l/m²-ra jaisten da iparraldetik hegoaldera, eta urteko batez besteko tenperatura 7 eta 11,5ºC-ko bitartekoa izaten da. Urteko intsolazioari dagokionez, iparraldetik hegoaldera 1.800 ordutik 2.150 ordura aldatzen da.

Klimaren deskribapena urtaroz urtaro:

Udaberria (martxoa, apirila eta maiatza)

Hiru hilabete horietan eguraldia aldakorra da; egun batzutan hotz egiten du eta beste batzuk epelagoak dira; zenbaitetan euria, eta beste aldi batzuetan ateri. Tenperatura maximoen batez bestekoek gorantz egiten dute martxotik maiatzera; Espartza-Zaraitzun 12,5 ºC-tik 18,3ºC-ra. Martxoan izotza orandik erraz egiten du; Espartzan batez beste 14 egunetan. Izozteak altituderik handienetan maiatzaren azken aldera arte gertatzen ahal dira.

Zenbat eta iparralderago, prezipitazioak orduan eta maizago; adibidez, Espartzan batez beste 328,5 l/m² metatzen dira hiru hilabete horietan. Intsolazioa ere aldatzen da hilabete batetik bestera, Erremendia-Zaraitzun eguneko batez bestekoa, martxoko 5,6 ordutatik maiatzeko 6,8ra joaten da.

Uda (ekaina, uztaila eta abuztua)

Pirinioetako ibarretan uda laburra izaten da eta tenperaturak atseginak. Uztaila eta abuztua izaten dira beroenak. Udan eguneko tenperatura maximoak Espartza-Zaraitzun ekaineko 23,1 ºC-etik uztail-abuztuko 26,6 joaten da. Gauak freskoak izaten dira, eguneko tenperatura goxoek eguzkia ezkutatzean, agudo behera egiten baitute. Urtean euri gutxiena izaten den sasoia da hauxe, batez beste 165,2 l/m²-ko Espartzan. Urtaro honetan ekaitzak maiz izaten dira.

Batez besteko intsolazioa egunean 8,7 ordukoa da.

Udazkena (iraila, urria eta azaroa)

Eguna laburtu ahala tenperaturek behera egiten dute; maximoak hauek dira Espartzan: irailean 22,8 ºC eta azaroan 11,8 ºC. Goialdeko ibarretan izozteak urriaren 1etik aurrera hasten dira, eta azaroan batez beste 12 egunetan izaten dira. Udazkena hemen ere euritsua da; Espartzan batez beste 339 l/m² erregistratzen dira.

Eguneko batez besteko intsolazioa, irailean 7,1 ordukoa izanik, azaroan 3,7 ordukoa besterik ez da.

Negua (abendua, urtarrila eta otsaila)

Neguak hotzak eta luzeak dira Nafarroako Pirinioetan; urrian hasitako izozteak sasoi honetan oso maiz gertatzen dira eta maiatzean oraindik ere jarrai dezakete. Elurteak sarritan izaten dira. Urtarrileko batez besteko tenperatura 2 eta 4 ºC artekoa da. Tenperatura minimoen efemerideen artean, aipagarria da Erremendia-Zaraitzuko estazio meteorologiko automatikoan -24,8 ºC erregistratu zirela 2005eko martxoaren 1ean. Hori Nafarroako estazio meteorologiko batean inoiz erregistratutako tenperaturarik hotzena da.

Hiru hilabete hauetan batez beste metatutako prezipitazioak ugariak izaten dira: Espartza-Zaraitzun 345 l/m². Pirinioetako ibarretan prezipitazio horren zati handi bat elur moduan izaten da. Eguneko batez besteko intsolazioari dagokionez, Erremendian 3,8 ordu ingurukoa izaten da.

Sailkapen klimatikoak

- Köppen

Köppenen sailkapen klimatikoaren arabera zonalde hau C (klima epelak) klima motei dagokio, Cfb edo mendebaldar kostaldeko itsasaldekoa. D multzoko klima kontinentaleen izatea ere posiblea da, Pirinioko goi gailurretan.

C MULTZOA: KLIMA EPELAK	Hezea, hilabete hotzenaren batez-besteko tenperatura -3ºC (edo 0ºC) eta 18ºC artean, eta hilabete beroenaren batez-besteko tenperatura 10ºC baino altuagoa
Cfb: Mendebaldar kostaldeko itsasaldekoa edo Ozeanikoa	Klima epela da, uda freskoekin(hilabete beroenaren batez-besteko tenperatura 22ºC baino baxuagoa), prezipitazio ugariak eta urte guztian zehar banatuak, baina Nafarroan prezipitazioen murrizketa nabari bat somatzen da udan. Ez dago hilabete lehorrik.	Pirinioaldean ematen da, goiko gailurretan izan ezik.

D MULTZOA: KLIMA KONTINENTALA EDO NEGU OSO HOTZETAKOA	Hezea, hilabete hotzenaren batez-besteko tenperatura -3ºC (edo 0ºC) baino baxuagoa da eta hilabete beroenarena 10ºC-tik gorakoa.
Dfb: Klima kontinentala, uda freskoekin	Basoko klima hotza, prezipitazio ugariekin, elur moduan neguan. Piriniotako kota altuenetan eman liteke, oso negu hotz eta elurtuak ematen diren lekuetan, hilabete hotzenaren batez-besteko tenperatura adierazten diren baloreetatik jeisten badira. Bestela Cfb bat izango litzateke.	Klima mota hau Larran eman liteke eta Hiru Erregeen Mahaian.

Pirinioaldea: Klima motak Köppenen arabera

C Multzoa, Klima epelak:

Cfb: Mendebaldar kostaldeko itsasaldekoa edo Ozeanikoa

D Multzoa, Klima kontinentalak edo negu oso hotzetakoa:

Dfb: Klima kontinentala uda freskoekin

Köppeneko mapa deskargatu (pdf 146 KB)

- Papadakis

Papadakisen sailkapen klimatikoaren arabera zonalde honetan iparraldean itsasaldeko klima motak eta hegoaldean mediterraneo klima motak topatzen ditugu. Klima alpetarraren izatea posible litzateke Piriniotako kota altuenetan.

ITSASALDEKO KLIMA (M)
Itsasaldeko freskoa (Mf)	Klima epel-hezea da gorabehera termiko txikiekin, negu hotzak eta uda freskoagoekin. Negu motak oloarenak (Av) , eta uda motak gariarenak (Tr). Prezipitazioen banaketa mendebaldean beti hezetik (HU) ekialdean hezera (Hu) doa.	Pirinioaldeko zonalde gehienetan ematen da, hegoaldeko tarte muturra izan ezik.

MEDITERRANEO KLIMA (Me)
Mediterraneo itsastar freskoa (Mef)	Klima heze-epel bat da, hilabete lehor bat edo bi eta uda freskoak. Negu motak oloarenak (Av), eta udak gariarenak (Tr). Prezipitazioen banaketa mota Mediterraneo hezea (ME), udan hilabete lehor bat edo bi ematen direlarik.	Klima hau aurreko zonaldearen hegoaldeko zerro batetan ematen da. Espartza eta Urtzainki barruan dituena.

ALPETAR KLIMA (A)
Alpetar baxua (Ab)	Goi-mendiko klima bat da, negu oso hotz eta luzeekin eta uda freskoekin. Gari neguak (Ti) edo hotzago. Lau hilabete beroenen maximoen batez-bestekoaren batez-bestekoa 10tik gora dago. Izotzik gabeko batez-besteko urtaroa hilabetetik gorakoa bada klima Azpi-Alpetarra izango da. Bestela (izotzik gabeko hilabeterik gabe) Klima Alpetarra izango litzateke.	Klima hau eman daiteke Pirinioetako lekurik garaienetan: Larra, Hiru Errege Mahaian.